^-A ⁺A

Τεχνητοί ύφαλοι

Τεχνητοί ύφαλοι είναι οικότοποι τεχνητά κατασκευασμένοι, που τοποθετούνται στο βυθό για να λειτουργήσουν ως φυσικό σύστημα που θα παρέχει τροφή, προστασία, και περιοχές αναπαραγωγής για τα ψάρια και άλλους θαλάσσιους οργανισμούς.

Ως σημεία για την πόντιση τεχνητών υφάλων προτιμώνται περιοχές, όπου τα θαλάσσια ενδιαιτήματα έχουν σημαντικά επηρεαστεί από ανθρωπογενείς παράγοντες και την ανάπτυξη, και η πίεση από την αλιευτική δραστηριότητα είναι σημαντική. Η περαιτέρω υποβάθμιση αυτών των ενδιαιτημάτων μπορεί να οδηγήσει στην παρακμή πολλών θαλάσσιων κοινωνιών.

Οι τεχνητοί ύφαλοι χρησιμοποιούν υλικά που μιμούνται τα φυσικά συστήματα υφάλων, όπως σκυρόδεμα και ασβεστόλιθος. Σε μερικές περιπτώσεις παγκοσμίως έχουν ποντισθεί ναυάγια πλοίων, αλλά συνήθως σε συνδυασμό με σκυρόδεμα και ασβεστόλιθο για να αυξηθεί η ποικιλομορφία των οικοτόπων και ο εμπλουτισμός του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Στην Ελλάδα, τεχνητοί ύφαλοι έχουν αναπτυχθεί στο Πόρτο-Λάγος, στην Ιερισσό Χαλκιδικής, στην Κάλυμνο, στην Πρέβεζα και στο Κίτρος Πιερίας.

Η πόντιση τεχνητού υφάλου στο Πόρτο-Λάγος εντάχθηκε και υλοποιήθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας (ΕΠΑΛ) 1994-1999, και αποτέλεσε το πρώτο Ελληνικό πιλοτικό σχέδιο για την κατασκευή τεχνητού υφάλου. Το σχέδιο ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2004 με την σύμπραξη του τότε ΙΘΑΒΙΚ και του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας. Σκοπός του σχεδίου ήταν να δοκιμαστεί στην πράξη η δυνατότητα εκμετάλλευσης μίας προστατευόμενης αλιευτικής περιοχής από την τοπική αλιευτική κοινωνία.

Στο διάστημα από το 2004 έως σήμερα δημιουργήθηκαν τρεις ακόμα τεχνητοί ύφαλοι στις περιοχές της Ιερισσού, Καλύμνου και Πρέβεζας με τη σύμπραξη του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας και του ΙΘΑΒΙΚ, που εντάχθηκαν και υλοποιήθηκαν στο ΕΠΑΛ 2000-2006. Για την καλύτερη παρακολούθηση του έργου και τη μελέτη των επιπτώσεων, έχει απαγορευτεί η αλιεία στις εν λόγω περιοχές με κάθε αλιευτικό εργαλείο και μέσο. (ΦΕΚ 146/Α/5-7-2007).

Η δυναμική αυτή έδειξε συνέχεια και έτσι, μετά το 2004, με πρωτοβουλία των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων διαφόρων περιοχών, αναλήφθηκαν μελέτες δημιουργίας τεχνητών υφάλων. Στο Κίτρος Πιερίας έχει ήδη ξεκινήσει η υλοποίηση.

Η περαιτέρω ένταξη και χρηματοδότηση τεχνητών υφάλων παρακολουθείται από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης ΕΠΑΛ.

Σε εξέλιξη βρίσκεται η τριετής επιστημονική παρακολούθηση (με χρηματοδότηση του ΕΠΑΛ 2007-2013) για τη διαπίστωση των ωφελειών στην προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και την αναβάθμιση της παράκτιας ζώνης των περιοχών Ιερισσού, Καλύμνου και Πρέβεζας.

Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από την εκτέλεση του έργου πόντισης και παρακολούθησης των υφάλων στις περιοχές Φαναρίου και Καλύμνου, που ανέλαβε το ΙΝΑΛΕ.